Πιττακός ο Μυτιληναίος

Ο Πιττακός ο Μυτιληναίος (περ. 650-570) ήταν πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Μυτιλήνης, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας και μνημονεύεται μαζί με τον Θαλή, τον Βία και το Σόλωνα σε όλους τους σχετικούς καταλόγους

Κυριο

• Ακούσας νόει
  • (Αφού πρώτα ακούσεις, κατόπιν σκέψου τι θα κάνεις)
• Ανιαρόν αργία
  • (Η έλλειψη απασχολήσεως δημιουργεί την ανία)
• Ἀνέχου ὑπὸ τῶν πλησίον μικρὰ ἐλαττούμενος
  • Δείχνε ανοχή στις μικρές ζημιές που σου προκαλούν οι διπλανοί σου
• Ἄπληστον κέρδος
  • Άπληστο το κέρδος
• Άριστος σύμβουλος καιρός
  • (Ο καλύτερος σύμβουλος είναι ο χρόνος)
• Ἀργὸς μὴ ἴσθι.
• Αρχή άνδρα δείκνυσι
  • (Η εξουσία δείχνει τον άνδρα)
• Άρχων κόσμει σαυτόν
  • (Όταν κυβερνάς, να φροντίζεις οι πράξεις σου ν’ αποτελούν κόσμημα)
• Ἀτυχοῦντι μὴ ἐπιγέλα.
• Βαρύ απαιδευσία
  • (Είναι βαρύ πράγμα η αμορφωσιά)
• Βλεβερόν ακρασία
  • (Η ακράτεια είναι βλαβερή)
• Γελά δ’ ο μωρός καν τι μη γελοίον εί
  • (Γελά ο ανόητος και όταν ακόμα δεν υπάρχει κάτι το γελοίο)
• Γνους πράττε
  • (Αφού γνωρίσεις να ενεργήσεις)
• Γνῶθι σαυτόν.
• Γονέας αἰδοῦ.
• Γυναικὸς ἄρχε.
• Δίκαιον νόει
  • (Να κατανοείς το δίκαιο)
• Δεινὸν συνιδεῖν τὸ μέλλον, ἀσφαλὲς τὸ γενόμενον.
  • Δύσκολο πολύ να διακρίνεις το μέλλον· σίγουρο είναι ό,τι έγινε
• Εάν τι μη τρέφη τους γονέας, άτιμος έστι
  • (Εάν κάποιος δεν διατρέφει τους γονείς του, είναι άτιμος)
• Εγγύη παρά δ’ άττη
  • (Η εγγύηση που δίνεις βρίσκεται πολύ κοντά με τη συμφορά)

Το παραπάνω ρητό αποδίδεται και στον Χίλωνα τον Λακεδαιμόνιο

• Ευγνώμων γίνου
  • (Να είσαι ευγνώμων)
• Ευσέβειαν ασκείν
  • (Να μην παύεις ποτέ να είσαι ευσεβής)
• Εύφημος ίσθι
  • (Να έχεις καλή φήμη)
• Ἔχθραν διάλυε
• Ηβών εγκρατής
  • (Όταν είσαι νέος να είσαι σε όλα εγκρατής)
• Ἡδονῆς κράτει
• Ἡ γλῶττα μὴ προτρεχέτω τοῦ νοῦ.
• Θεράπευε αλήθειαν
  • (Να επιδιώκεις την αλήθεια)
• Θεράπευε εμπειρίαν
  • (Να επιδιώκεις την εμπειρία)
• Θεράπευε επιδεξιότητα
  • (Να επιδιώκει την επιδεξιότητα)
• Θεράπευε επιμέλειαν
  • (Να επιδιώκεις την επιμέλεια)
• Θεράπευε ευσέβειαν
  • (Να επιδιώκεις να είσαι ευσεβής)
• Θεράπευε οικονομίαν
  • (Να επιδιώκεις την οικονομία)
• Θεράπευε παιδείαν
  • (Να επιδιώκεις τη μόρφωση)
• Θεράπευε πίστιν
  • (Να επιδιώκεις την πίστη, την εμπιστοσύνη)
• Θεράπευε τέχνην
  • (Να επιδιώκεις την τέχνη)
• Καιρόν γνώθι
  • (Μάθε να επωφελείσαι τον κατάλληλο χρόνο)
  • Μάθε να διακρίνεις την κατάλληλη στιγμή
• Κακόν ακρασία
  • (Είναι κακό πράγμα η ακολασία)
• Κακοπραγοῦντα μὴ ὀνείδιζε· ἐπὶ γὰρ τούτοις νέμεσις θεῶν κάθηται
  • Άνθρωπο που δυστυχεί, μη τον ονειδίζεις: είναι από τα πράγματα που προκαλούν την αγανάκτηση και την τιμωρία των θεών.
• Κολακεύειν γονείς μη όκνει
  • (Μη διστάζεις να επαινείς τους γονείς σου)
• Μέτρω χρω
  • (Να κάνει κάθε τι με μέτρο)
• Μηδὲν ἄγαν
• Μὴ ἔριζε γονεῦσι, κἂν δίκαια λέγῃς
  • (Μη καυγαδίζεις με τους γονείς σου, έστω και αν δεν έχουην δίκαιο)
• Μὴ ἄρχε, πρὶν ἄρχεσθαι μάθῃς.
• Μὴ ἐπιθύμει ἀδυνάτων.
• Μη πάσι πίστευε
  • (Να μην έχεις εμπιστοσύνη σε όλους)
• Μη πλούττει κακώς
  • (Να μην αποκτάς πλούτη με κακό τρόπο)
• Μὴ σπεῦδε λαλῶν
• Νόμοις πείθου.
• Ὅσα νεμεσᾷς τῷ πλησίον, αὐτὸς μὴ ποίει.
  • Ό,τι δεν σου αρέσει στους άλλους, να μην το κάνεις ο ίδιος.
• Παρακαταθήκας ἀπόδος.
  • Αγαθά που σου εμπιστεύτηκαν, δώσ᾽ τα πίσω
• Πολίτας μη θράσυνε
  • (Να μη διαφθείρεις τους πολίτες)
• Πιστὸν γῆ, ἄπιστον θάλασσα
  • Αξιόπιστο πράγμα η στεριά, αναξιόπιστο η θάλασσα
• Πρὸ πάντων σέβου τὸ θεῖον.
• Σωφροσύνην φιλείν
  • (Να αγαπάς τη σωφροσύνη)
• Την ευτυχία κρύπτε
  • (Την ευτυχία σου να τη διαφυλάττεις και να μην την διαλαλείς γιατί θα προκαλέσεις τον φθόνο)
• Την κατά σαυτόν έλα
  • (Να νυμφευτείς αυτή που σου πρέπει)
• Τον βίο οικονόμει
  • (Να μη σπαταλάς άδικα τη ζωή σου)
• Τὸν φίλον κακῶς μὴ λέγε, μηδ᾽ εὖ τὸν ἐχθρόν· ἀσυλλόγιστον γὰρ τὸ τοιοῦτον
  • Μην κακολογείς φίλο, ούτε όμως να επαινείς εχθρό· γιατί κάτι τέτοιο είναι παράλογο
• Τοῖς ἐπιτηδείοις χρῶ.
  • Να ακούς τους φίλους σου.
• Φιλόσοφος γίνου
  • (Να επιδιώκεις τη γνώση)
• Φιλήκοος ἔσο
• Φίλων κριτὴς μὴ γίνου.
• Φοβού τα αισχρά
  • (Να φοβάσαι κάθε τι που είναι ανήθικο)
• Χαλεπόν εαυτόν γνώναι
  • (Είναι δύσκολο να γνωρίσει ένας τον εαυτό του)
• Χαλεπόν εσθλόν έμμεναι
  • (Είναι δύσκολο να κατορθώσει κάποιος να παραμένει συνεχώς καλός)
• Χάριν εκτέλει
  • (Να εκτελείς μια χάρη που σου ζητούν)

Αποφθέγματα - Γνωμικά – Ρητά του Πιττακού, μόνο σε μετάφραση

• Αν πάρεις όμορφη γυναίκα θα την έχεις με τους άλλους.Αν πάρεις άσχημη θα την έχεις ως τιμωρία!
• Γνώριζε ότι το τρυφερό δενδράκι που γέρνει από τη θύελλα, νικά και επιβιώνει διότι υποχωρεί
• Δεν υπάρχει τίποτα το βέβαιο στη ζωή, διότι κανείς δεν ζει διαρκώς με όποιο τρόπο επιθυμεί
• Δεν υπάρχει τίποτε πιο από την ομόνοια
• Είναι δύσκολο πράγμα να γνωρίζεις τι είναι το σωστό
• Η γυναίκα είναι ένα λουλούδι που μόνο κάτω από τη σκιά μπορεί να αναπτυχθεί και να ευωδιάσει
• Η έλλειψη απασχόλησης δημιουργεί την πλήξη
• Μην κάθεσαι τεμπέλης, ούτε όταν είσαι πλούσιος
• Να διδάσκεις και να μαθαίνεις ό,τι είναι το καλύτερο
• Να μην παύεις ποτέ να είσαι ευσεβής
• Να προσπαθείτε να νικάτε αναίμακτα
• Ο τρόπος που δίνεις έχει μεγαλύτερη αξία από το ίδιο το δώρο
• Ο χρόνος προς δράση στον άνθρωπο είναι περιορισμένος
• Όποιος νυμφεύεται μια γυναίκα ανώτερή του, δεσμεύει την ελευθερία του
• Χωρίς εργασία μη κάθεσαι έστω και αν είσαι πλούσιος

Χωρίς μετάφραση

• Ὃ μέλλεις ποιεῖν, μὴ πρόλεγε· ἀποτυχὼν γὰρ γελασθήσῃ. Να πράττεις δίχως να το λες (ανακοινώνεις) ώστε αν αποτύχεις να μη σε κοροϊδεύουν (περιγελούν οι άνθρωποι).
• Ἀνέχου ὑπὸ τῶν πλησίον μικρὰ ἐλαττούμενος. Να ανέχεσαι τα μικρά ελαττώματα του γείτονά σου (διπλανού).
• Τὸν φίλον κακῶς μὴ λέγε, μηδὲ τὸν ἐχθρὸν φίλον ἡγοῦ. Να μιλάς για τα κακά γνωρίσματα (χαρακτηριστικά) σε ένα φίλο σου, τον εχθρό σου μη τον κάνεις αρχηγό σου (να σε κυβερνά να σε κουμαντάρει).
• Ἅπερ αὐτὸς τοῖς γονεῦσι δράσεις, τὰ αὐτὰ προσδέχου παθεῖν καὶ αὐτός.
• Γάμει ἐκ τῶν ὁμοίων· ἢν γὰρ ἐκ τῶν κρεισόνων γήμῃς, δεσπότας καὶ οὐ συγγενεῖς κτήσῃ.

Με μετάφραση

• Ὃ μέλλεις ποιεῖν, μὴ λέγε· ἀποτυχὼν γὰρ καταγελασθήσῃ
  • Μη μιλάς για ό,τι σκοπεύεις να κάνεις· γιατί αν δεν τα καταφέρεις, όλος ο κόσμος θα σε περιγελάσει.
• Κτῆσαι ἀίδια· εὐσέβειαν, παιδείαν, σωφροσύνην, φρόνησιν, ἀλήθειαν, πίστιν, ἐμπειρίαν, ἐπιδεξιότητα, ἑταιρείαν, ἐπιμέλειαν, οἰκονομίαν, τέχνην.
  • Να αποκτάς πράγματα που δεν φθείρονται από τον χρόνο: ευσέβεια, παιδεία, σωφροσύνη, φρόνηση, αλήθεια, πίστη, πείρα, επιτηδειότητα, συνεργασία, επιμέλεια, νοικοκυροσύνη, τέχνη.

Αναφορές

Οι επτά σοφοί της Αρχαίας Ελλάδας

Θαλής ο Μιλήσιος | Πιττακός ο Μυτιληναίος | Βίας ο Πριηνεύς | Κλεόβουλος ο Ρόδιος | Σόλων ο Αθηναίος | Περίανδρος ο Κορίνθιος | Χίλων o Λακεδαιμόνιος Οι παρακάτω είχαν επίσης κατά καιρούς αναφερθεί ανάμεσα στους επτά σοφούς : Μύσωνας | Αριστόδημος ο Αιγιεύς | Επιμενίδης | Λεώφαντας | Πυθαγόρας | Ανάχαρσις | Επίχαρμος | Ακουσίλαος | Ορφέας | Πεισίστρατος | Φερεκύδης | Λίνος | Λάσος | Πάμφυλος | Αναξαγόρας